CZAS PRZESZŁY NIEDOKONANY - IMPERFETTO - GRAMATYKA JĘZYK WŁOSKI

Konstrukcja zdania w czasie przeszłym niedokonanym (Imperfetto)

      PODMIOT + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE

Zastosowanie czasu przeszłego niedokonanego:

1) mówiąc o niezakończonych czynnościach przeszłych, w okresie ich wykonywania (nie widzimy momentu rozpoczącia/zakończenia)

Sei mesi fa ero ancora in Berlin.

6 miesiecy temu byłem jeszcze w Berlinie.

Due giorni fa alle 11 di mattina mia madre faceva il bucato.

Dwa dni temu o 11 rano moja mama robiła pranie.

Oggi guardavo la TV

Dziś oglądałem telewizję.

Allora giocavo al computer.

Wtedy grałem na komputerze.

In quel momento stavo per uscire

W tamtym momencie zbierałem sie do wyjscia.

2) kiedy chcemy wyrazić długą czynność przerwaną przez inną zdecydowanie krótszą czynność,

3) do opisu stanów fizycznych i psychicznych, mających miejsce w przeszłości,

4) podczas opisów wydarzeń mających miejsce w przeszłości

Era una notte indimenticabile.

To była niezapomniana noc

Il treno era pieno di gente.

Pociąg był pełen ludzi.

Il sole brillava fortemente e gli uccelli cantavano .

Słońce świeciło mocno i ptaki śpiewały.

Due giorni faceva caldo e c’era il vento debole.

Dwa dni temu było ciepło i wiał delikatny wiatr.

 

5) do wyrażania współbieżnych czynności przeszłych, tj. trwających równolegle w przeszłości

Marco guardava la Tv e Giorgio faceva colazione.

Marco oglądał telewizję a Giorgio robił śniadanie.

Mentre guidava la macchina, ascoltava la radio.

Podczas gdy jechał autem, słuchał radia.

Sempre mentre era nervoso, fumava le sigarette.

Zawsze gdy był zdenerwowany, palił papierosy.

Mentre andava in bici, ammirava il paesaggio.

Podczas gdy jeździł rowerem, podziwiał krajobrazy.

Faceva la doccia e cantava nello stesso tempo.

Brał prysznic i śpiewał w tym samym czasie.

6) w celu przedstawienia czynności, które regularnie powtarzały się w przeszłości,

Da giovane Antonio andava spesso in montagna.

W młodości Antonio jeździł często w góry.

A scuola Giovanna rispondeva a tutte le domande dell’insegnante.

W szkole Joanna odpowiadała na wszystkie pytania nauczyciela.

Durante il nostro soggiorno in Grecia andavamo sempre a spiaggia.

W czasie naszego pobytu w Grecji chodziliśmy zawsze na plażę.

Quando ero piccolo giocavo spesso a calcio.

Kiedy byłem mały grałem często w piłkę.

Konstrukcja czasu przeszłego niedokonanego (Imperfetto)

Jak przedstawiono na powyższym schemacie, zdanie w czasie Imperfetto składa się z podmiotu, czasownika i dopełnienia. Najistotniejszą częścią tej konsrukcji pozwalającą różnicować nam zdania wyrażone w tym czasie od zdań wyrażonych w innych czasach jest fragment schemtu dotyczący czasownika. W czasie Imperfetto ten właśnie czasownik jest odmieniany odpowiednio przez osoby. Jak wiemy w języku włoskim istnieją 3 koniugacje czasowników. Przynależność danego czasownika do danej koniugacji (danego schematu odmiany) jest określana na podstawie końcówki jego formy bezokolicznikowej -are, -ere, -ire. Podczas odmiany czasowników w czasie Imperfetto odcinamy wspomniane końcówki bezokoliczników otrzymując tzw. temat czasownika. Następnie w zależności od koniugacji do której przynależy czasownik doklejamy w poszczególnych osobach końcówki zgodne z poniższą tabelą:

 

-are

-ere

-ire

io

-avo

-evo

-ivo

tu

-avi

-evi

-ivi

lui/lei

-ava

-eva

-iva

noi

-avamo

-evamo

-ivamo

voi

-avate

-evate

-ivate

loro

-avano

-evano

-ivano

I KONIUGACJA

 

giocare

grać

io

giocavo

grałem

tu

giocavi

grałeś

lui/lei

giocava

grał

noi

giocavamo

graliśmy

voi

giocavate

graliście

loro

giocavano

grali

II KONIUGACJA

 

correre

biegać

io

correvo

biegałem

tu

correvi

biegałeś

lui/lei

correva

biegał

noi

correvamo

biegaliśmy

voi

correvate

biegaliście

loro

correvano

biegali

III KONIUGACJA

sentire

czuć

io

sentivo

czułem

tu

sentivi

czułeś

lui/lei

sentiva

czuł

noi

sentivamo

czuliśmy

voi

sentivate

czuliście

loro

sentivano

czuli

Uwaga! Aby ułatwić sobie naukę odmiany czasowników w czasie Imperfetto, w poszczególnych koniugacjach zwróć uwagę na zgoność pierwszych liter końcówek bezokoliczników (-are, -ere, -ire) i końcówek dodawanych do tematu czasownika podczas odmiany.

Nie wszystkie czasowniki w języku włoskim odmieniają się w czasie przeszłym niedokonanym w podany powyżej, regularny sposób. Istnieją czasowniki, których odmiana przez osoby jest nieregularna. Jednym z najistotniejszych, a zarazem najbardziej chyba nieregularnym czasownikiem jest  essere (być). Jego nieregularna odmiana w czasie Imperfetto wygląda następująco: 

 

essere

być

io

ero

byłem

tu

eri

byłeś

lui/lei

era

był

noi

eravamo

byliśmy

voi

eravate

byliście

loro

erano

byli

Wiele czasowników, które pozornie wydają się być nieregularne tak naprawdę odmienia się w regularny sposób, a nieregularne są jedynie ich formy bezokolicznikowe. Czasowniki o których mowa posiadają odpowiednik bezokolicznika w języku łacińskim z końcówką (-are, -ere, -ire) i odmieniają się zgodnie z przedstawionym wyżej schematem w koniugacji określonej przez końcówkę łacińskiego bezokolicznika. (tak jakbyśmy odmieniali czasownik łaciński). Przykładem czasownika należącego do tej grupy jest bere - pić. Jego łaciński odpowiednik to bevere. Widzimy, że w tym przypadku mamy do czynienia z II koniugacją (-ere), a tematem jest bev-.

 

bere

pić

io

bevevo

piłem

tu

bevevi

piłeś

lui/lei

beveva

pił, piła

noi

bevevamo

piliśmy

voi

bevevate

piliście

loro

bevevano

pili

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku czasownika dire - mówić. Jego łaciński odpowiednik to dicere. Widzimy, że jest to czasownik przynależny również do II koniugacji (-ere), który posiada temat dic-.

 

dire

mówić

io

dicevo

mówiłem

tu

dicevi

mówiłeś

lui/lei

diceva

mówił, mówiła

noi

dicevamo

mówiliśmy

voi

dicevate

mówiliście

loro

dicevano

mówili

Kolejnym przedstawionym przykładem nieregularnego czasownika w czasie Imperfetto jest fare - robić. Jego łaciński odpowiednik to facere. Czasownik również przynależy do II koniugacji (-ere) oraz posiada temat fac-.

 

fare

robić

io

facevo

robiłem

tu

facevi

robiłeś

lui/lei

faceva

robił, robiła

noi

facevamo

robiliśmy

voi

facevate

robiliście

loro

facevano

robili

Przykłady zdań w czasie przeszłym niedokonanym (Imperfetto)

    Il 10 luglio avevo un lavoro.
    10 lipca miałem pracę.

    Quando era a Bologna lavorava e studiava.
    Kiedy była w Boloni pracowała i uczyła się.
    Mia madre cucinava, mentre mio padre leggeva il giornale.
    Moja mama gotowała, podczas gdy mój tata czytał gazetę.
    Lui non sapera una parola d’italiano.
    On nie znał ani słowa po włosku
    .
    Il sabato andavamo sempre in discoteca.
    W soboty chodziliśmy zawsze na dyskotekę.
    Ieri sera ero molto felice!
    Wczoraj byłem bardzo szczęśliwy!

Określniki używane w czasie Imperfetto:

    Mentre - podczas gdy
    Da bambino – jak byłem dzieckiem
    Allora – wtedy
    Quando - kiedy
    Sempre - zawsze
    Mai - nigdy, tylko wtedy gdy czynność nie ma związku z teraźniejszością.


    A scuola Anita faceva sempre gli stessi errori
    W szkole Anita popełnia zawsze te same błędy.

    Uwaga!
    Gdy istnieje związek z teraźniejszością, należy użyć czasu Passato Prossimo:

    Dina è sempre stata cosi.
    Zawsze taka była (i jest również teraz)

Autor Tekstu: Natalia Rzepka