Czas zaprzeszły daleki – Trapassato remoto
Czasu Trapassato remoto jest najrzadziej stosowanym czasem w jęzku włoskim. Poniżej przedstawiamy najważniejsze przypadki zastosowania tego czasu:
1) Czas Trapassato Remoto stosujemy w celu wyrażenia czynności przeszłej, która odbywała się przed inną czynnością przeszłą, która jest przedstawiona w czasie passato remoto (czynność w trapassato prossimo wyraża warunek)
2) Czas ten występuje w zdaniach podrzędnych które zaczynają się od spójników: quando (gdy), dopo che (po tym jak),non appena (jak tylko), appena
3) Używamy go w języku literackim
Czas Trapassato Remoto podobnie jak w przypadku czasu Trapassato Prossimo służy do wyrażania czynności, która poprzedza inną czynność przeszłą. W przypadku czasu Trapassato Remoto chodzi nam jednak o ścisłe wykazanie relacji uprzedności jednej czynności w stosunku do drugiej. Stąd czas zaprzeszły daleki służy do wyrażania czynności, która bezpośrednio poprzedza czynność zdania głównego (zdanie główne musi być zawsze wyrażone w passato remoto):
Appena l’ospite fu partito, la mamma andò in cucina. |
Jak już wspomnieliśmy w artykule dotyczącym czasu Trapassato Prossimo czasy zaprzeszłe w tym czas Trapassato Remoto są czasami złożonymi. Czas złożony to taki czas w którym oprócz konkretnego czasownika wskazującego na wykonywaną czynność występuje również tzw. czasownik posiłkowy. Aby utworzyć zdanie w czasie Trapassato Remoto potrzebujemy dwóch elementów:
1) czasownika posiłkowego essere (być) lub avere (mieć) odmienionego w odpowiedniej osobie czasu Passato Remoto
|
avere |
essere |
io |
ebbi |
fui |
tu |
avesti |
fosti |
lui/lei |
ebbe |
fu |
noi |
avemmo |
fummo |
voi |
aveste |
foste |
loro |
ebbero |
furono |
2) imiesłowu biernego participio passato, tworzonego od czasownika w zależności od końcówki jego formy bezokolicznikowej (jedna z 3 koniugacji) jak poniżej:
końcówka bezokolicznika | końcówka imiesłowu biernego |
-are | -ato |
-ere | -uto |
-ire | -ito |
Przykłady tworzenia regularnych imiesłowów biernych:
grać na instrumencie |
suonare |
suonato |
oglądać |
guardare |
guardato |
jeść kolację |
cenare |
cenato |
śpiewać | cantare | cantato |
wierzyć |
credere |
creduto |
rozumieć |
capire |
capito |
chcieć | volere | voluto |
tańczyć |
ballare |
ballato |
Uwaga! W wielu przypadkach imiesłów bierny participio passato tworzony jest jednak w sposób nieregularny.
PODMIOT + ODMIENIONY CZASOWNIK AVERE + PARTICIPIO PASSATO + DOPEŁNIENIE |
Zawsze stosujemy czasownik avere odmieniony w czasie Passato remoto, tak jak to przedstawiono w poniższej tabelce.
Liczba pojedyncza 1. io ebbi 2. tu avesti 3. lui, lei ebbe |
Liczba mnoga 1. noi avemmo 2. voi aveste 3. loro ebbero |
Poniżej przedstawiamy przykładowe zdania wyrażone w czasie Trapassato Prossimo z użyciem czasownika posiłkowego "avere"
Tornò dopo che si fu calmato. |
Appena ebbe finito di mangiare, usci. |
PODMIOT + ODMIENIONY CZASOWNIK ESSERE + PARTICIPIO PASSATO + DOPEŁNIENIE |
Zawsze stosujemy czasownik essere odmieniony w czasie Passato remoto, tak jak to przedstawiono w poniższej tabelce.
Liczba pojedyncza 1. io fui 2. tu fosti 3. lui, lei fu |
Liczba mnoga 1. noi fummo 2. voi foste 3. loro furono |
Odpowiednio odmieniony czasownik posiłkowy essere używamy łącznie z następującym po nim czasownikiem konkretnym (opisującym czynność, w formie imiesłowu biernego).
Uwaga!!! Tworząc konstrukcję essere + participio passato trzeba pamiętać, że czasownik musi zgadzać się w liczbie (pojedyncza/mnoga) i rodzaju(męski/żeński) z podmiotem.
Poniżej przedstawiamy przykładowe zdania wyrażone w czasie Trapassato Prossimo z użyciem czasownika posiłkowego "essere"
Non appena si fu svegliato, si chiuse in bagno. |
Appena furono arrivati, mi telefonarono. Kiedy tylko dojechali, zadzwonili do mnie. |