STRONA BIERNA - FORMA PASSIVA - GRAMATYKA JĘZYKA WŁOSKIEGO

STRONA BIERNA -  FORMA PASSIVA

Strona bierna - forma passiva nie mówi o tym, co ktoś robi, ale o tym, co jest z czymś lub kimś robione. Podmiot, czyli najważniejszy rzeczownik w zdaniu, jest, jak nazwa wskazuje, bierny, nieaktywny, to na nim wykonywana jest jakaś czynność.

Strona bierna może być tworzona tylko w przypadku czasowników przechodnich posiadających dopełnienie, ponieważ przechodząc ze strony czynnej do biernej podmiotem zdania staje się właśnie dopełnienie.

Strona bierna w języku włoskim to nic innego jak zmiana szyku danego zdania na taki, w którym orzeczenie wyrażone czasownikiem przechodnim, w przekształconym zdaniu staje się orzeczeniem imiennym, a dopełnienie bliższe w zdaniu pierwszym staje się podmiotem w zdaniu przetransformowanym. Dla przypomnienia - czasowniki przechodnie to takie, którym może towarzyszyć dopełnienie wyrażone w bierniku.

Tworzenie strony biernej

Stronę bierną czasu teraźniejszego w języku włoskim tworzy się poprzez odmienienie w tym czasie któregoś z dwu czasowników posiłkowych: essere lub venire oraz dodanie imiesłowu czasu przeszłego, uzgodnionego z podmiotem pod względem liczby i rodzaju.

Tworzenie strony biernej polega więc na połączeniu:

• essere /venire w czasach prostych lub essere w czasach złożonych,
• imiesłowu przeszłego biernego participio passato.

Przykłady zdań w stronie biernej

La festa è / viene preparata da me. Impreza jest przygotowywana przeze mnie.

Questo libro è stato scritto da Goethe. Ta książka została napisana przez Goethe'ego.

La pizza sarà / verrà mangiata da noi. Pizza będzie jedzona przez nas.

Uwaga!!!

• essere stosujemy w przypadku, gdy chcemy podkreślić stan,
• venire stosujemy w przypadku, gdy chcemy podkreślić trwanie czynności.

Marco compra due bottiglie di vino. Marco kupuje dwie butelki wina.

W tym zdaniu podkreślona jego część jest jego orzeczeniem, pochylona natomiast - dopełnieniem tego zdania. Chcąc zamienić owo zdanie (ze strony czynnej) na stronę bierną, zauważamy, że dopełnienie staje się podmiotem, a orzeczenie wyrażone jest czasownikiem w odpowiedniej formie i imiesłowem czasu przeszłego:

Due bottiglie di vino sono comprate da Marco. Dwie butelki wina są kupione przez Marka.

Wykonawca czynności - w tym wypadku Marco - został wprowadzony do treści zdania za pomocą przyimka "da". Przyimka tego używamy każdorazowo tworząc zdanie w stronie biernej, chcąc wskazać osobę, która jest podmiotem wspominanej czynności. 

Uwaga!

W omówionym przez nas przykładzie użyliśmy czasownika essere zamiast venire, ponieważ pierwszy z nich wskazuje na jakiś stan, drugi natomiast wyraża proces. I tak na przykład:

Due bottiglie di vino sono comprate da Marco. Dwie butelki wina są kupione przez Marka.

Due bottiglie di vino vengono comprate da Marco. Dwie butelki wina są kupowane przez Marka.

Chcąc utworzyć zdania w stronie biernej innych czasów, należy odmienić czasownik posiłkowy w czasie przeszłym, w którym ma zostać wyrażone zdanie oraz dodać imiesłów czasu przeszłego, np.:

Due bottiglie di vino sono state comprate da Marco. (Passato prossimo) Dwie butelki wina zostały kupione przez Marka.

Il libro era stato pubblicato dopo due anni. (Trapassato prossimo) Książka została opublikowana po dwóch latach.

Penso che la sua pazienza sia stata premiata. (Congiuntivo passato) Myślę, że jego cierpliwość została nagrodzona.

Jak wspominaliśmy powyżej,stronę bierną w języku włoskim można wyrazić na kilka sposobów. Przyjrzyjmy się im teraz bliżej.

Strona bierna z czasownikiem essere.

To najpopularniejszy sposób wyrażania strony biernej. Moze być ona tworzona we wszystkich czasach: odmieniamy czasownik essere w odpowiednim czasie i dodajemy do niego imiesłów bierny participio passato. Zobaczmy przykłady:

Strona bierna z czasownikiem venire.

Tworzymy ją podobnie jak stronę bierną z czasownikiem essere, odmieniając zamiast niego czasownik venire w odpowiednim czasie. 

UWAGA! W ten sposób możemy tworzyć stronę bierną tylko w czasach prostych.

Strona bierna w jezyku włoskim może być również wyrażona za pomocą czasownika andare:

Strona bierna z czasownikiem andare.

Tworzymy ją podobnie jak stronę bierną z czasownikami essere i venire, odmieniając czasownik andare w odpowiednim czasie. 

UWAGA! Tak jak w przypadku strony biernej z czasownikiem venire, z czasownikiem andare możemy tworzyć stronę bierną tylko w czasach prostych.

Warto zwrócić uwagę na różnicę w znaczeniu, która wynika z zastosowania czasowników essere, avere lub venire w stronie biernej.

Stronę bierną z czasownikiem andare tłumaczymy: powinno sie robić, musi być robione.

Jak widzimy z powyższych przykładów, nie musimy dodawać, kto wykonuje daną czynność, ale możemy to zrobić. Służy do tego przyimek da: