TRYB ŁĄCZĄCY TERAŹNIEJSZY - CONGIUNTIVO PRESENTE - GRAMATYKA JĘZYKA WŁOSKIEGO

CONGIUNTIVO PRESENTE

Tryb congiuntivo presente jest trybem łączącym czasu teraźniejszego. Jego formy  występują w zdaniach, które zaczynają się od "che" wyrażających pragnienie/życzenie, żądanie/apel lub wątpliwość, np.:

    Che Dio vi benedica! - Niech Bóg wam błogosławi!

Oprócz zdań głównych, tryb congiuntivo presente występuje ponadto w zdaniach podrzędnych, po określonych spójnikach, takich jak: 

    affinchè, benchè, purchè, a condizione che, a meno che, prima che, sebbene, senza chedi modo che 

np.:

    Ti aiuto a condizione che sappia dei tuoi progressi.
    (Pomogę ci pod warunkiem, że będę wiedział o twoich postępach.)
    Andiamocene prima che sia troppo tardi!
    (Chodźmy stąd, zanim będzie za późno!)
    Apri la porta adagio di modo che nesssuno ti senta.
    (Otwórz drzwi powoli, tak aby nikt cię nie słyszał.)

Jeśli zdanie ze spójnikiem di modo che ma - tak jak powyżej - formę życzenia, używamy trybu łączącego. W pozostałych sytuacjach występuje tryb oznajmujący indicativo presente, np.:

    Sono arrivato alla festa in ritardo di modo che tutti mi guardano.
    (Przybyłem na uroczystość spóźniony, tak więc wszyscy na mnie patrzą.)

Tryb congiuntivo presente występuje także po spójniku che w połączeniu z takimi czasownikami, które wyrażają pragnienie, apel, nadzieję, oczekiwanie. Wśród wspomnianych czasowników znajdują się: 

    aspettare, augurarsi, desiderare, permettere, preferire, sperare, non vedere l'ora, volere,

np.:

    Spero che tutto vada bene.
    (Mam nadzieję, że wszystko pójdzie dobrze.)
    Preferisco che Maria non esca di casa a quest'ora.
    (Wolę, żeby Maria nie wychodziła z domu o tej porze.)

Trybu łączącego czasu teraźniejszego używamy także po spójniku che, w połączeniu z czasownikami i zwrotami, które wyrażają przekonanie, opinię, osąd, wiarę, względnie - przypuszczenie. Są to czasowniki typu: 

    avere l'impressione, capire, credereessere dell'opinione/del parere, immaginare, pensare, pare/sembra a qu, trovare, ritenere, supporre,

np.:

    Credo che sia meglio aiutarlo.
    (Sądzę, że lepiej byłoby mu pomóc.)
    Capisco che loro siano amici di lunga data.
    (Rozumiem, że oni od dawna są przyjaciółmi.)

Co więcej, wyrażamy w trybie łączącym congiuntivo presente wątpliwość, brak przekonania, niepewność. Spójniki che lub se poprzedzają w tym wypadku czasowniki takie jak: 

    non credere, non pensare, non sapere, non essere sicuro, dubitare,

np.:

    Non credo che la loro macchina sia nuova.
    (Nie sądzę, żeby ich samochód był nowy.)
    Non so se Marco abbia un'esperienza.
    (Nie wiem czy Marco ma jakieś doświadczenie.)

UWAGA!!!

W przypadku, gdy wyrażamy pewność za pomocą czasowników i zwrotów czasownikowych, na przykład takich jak: sapere, essere sicuro, essere certo, essere convinto,
używamy trybu oznajmującego, np.:

    Sono convinto che Anna sa bene l'italiano.
    (Jestem przekonany, że Anna dobrze zna włoski.)

Tryb oznajmujący stosujemy również kiedy chcemy kogoś o czymś zapewnić lub coś potwierdzić, np.:

    Il dottor Rossi ha detto che Roberto è bravo.
    (Doktor Rossi powiedział, że Roberto jest zdolny.)

Jednakże po spójniku che, ale w związku z czasownikiem lub wyrażeniem czasownikowym, które odzwierciedla sferę uczuć, należy już użyć trybu łączącego congiuntivo presenteDo wskazanej  grupy czasowników należą między innymi: 

    essere contento/felice/sorpreso/triste, non sopportare, avere paura, dispiacere a qu, far piacere a qu, non importare a qu,

np.:

    Ho paura che fra qualche minuto venga il mio papà.
    (Boję się, że za parę minut przyjdzie mój tata.)
    Sono contento che tu non sia malato.
    (Jestem zadowolony, że nie jesteś chory.)

Tryb congiuntivo presente używany jest także po czasownikach i bezosobowych wyrażeniach, które wprowadzają zdanie poboczne przy użyciu spójnika che.

Wśród tych wyrażeń:

     basta che, è assunto che, bisogna che, è bene che, è meglio che, è bello che, è incredibile che, è (in)giusto che, è (im)possibile che, è necessario che, pare che, (è un) peccato che, può darsi che, sembra che, è strano che, è una vergogna che,

np.:

    Peccato che non riesca a dormire per tutta la notte.
    (Szkoda, że nie umiał spać przez całą noc.)
    Sembra che Michele voglia prevenire una causa di separazione.
    (Wydaje się, że Michele chce wnieść sprawę o separację.)

UWAGA!!!

Jeżeli czasowniki i zwroty czasownikowe wyrażają pewność, jasność, tak jak: 

    è certo che, è evidente che, è sicuro che, si sa che, è vero che, è chiaro che,

to zdanie podrzędne jest w trybie indicativo

np.:

    E' vero che lui non ha ragione.
    (To prawda, że on nie ma racji.)
    E' sicuro che oggi è sabato.
    (To pewne, że dziś jest sobota.)

Ponadto tryb łączący congiuntivo presente występuje:

- w zdaniach względnych zawierających wyrażenia, jak: nessuno, niente, l'unico, l'ultimo, il solo, np.:

    Non c'è nessun libro che gli piaccia.
    (Nie ma żadnej książki, która mu się podoba.)

- w wyrażeniach generalizujących, jak: chiunque, qualunque/qualsiasi, dovunque, comunque, np.:

    Sfiderò chiunque osi dire il contrario.
    (Stawię czoła, ktokolwiek ośmieli się powiedzieć inaczej.)

UWAGA!!!

Jeśli zdanie główne i zdania poboczne mają tożsame podmioty, wtedy zastępujemy zdanie z konstrukcją congiuntivo presente tak zwaną konstrukcją bezokolicznikową, np:

    Sono felice di essere qui con te.
    (Jestem zadowolony z bycia tutaj z tobą.)
    Sono felice che tu sia qui con me.
    (Jestem szczęśliwy, że jesteś tutaj ze mną.)

Tworzenie trybu congiuntivo presente i końcówki

 

Congiuntivo presente - końcówki czasowników

I koniugacja

II koniugacja

III koniugacja
typ A

III koniugacja
typ B

io

-i

-a

-a

-isca

tu

-i

-a

-a

-isca

lui/lei

-i

-a

-a

-isca

noi

-iamo

-iamo

-iamo

-iamo

voi

-iate

-iate

-iate

-iate

loro

-ino

-ano

-ano

-iscano

I koniugacja - przykład

czasownik cantare - śpiewać

    Liczba pojedyncza
    1. io canti
    2. tu canti
    3. lui, lei canti
    Liczba mnoga
    1. noi cantiamo
    2. voi cantiate
    3. loro cantino

II koniugacja - przykład

czasownik credere - wierzyć

    Liczba pojedyncza
    1. io creda
    2. tu creda
    3. lui, lei creda
    Liczba mnoga
    1. noi crediamo
    2. voi crediate
    3. loro credano

III koniugacja typ A - przykład

czasownik aprire - otwierać

    Liczba pojedyncza
    1. io apra
    2. tu apra
    3. lui, lei apra
    Liczba mnoga
    1. noi apriamo
    2. voi apriate
    3. loro aprano

III koniugacja typ B - przykład

czasownik finire - kończyć

    Liczba pojedyncza
    1. io finisca
    2. tu finisca
    3. lui, lei finisca
    Liczba mnoga
    1. noi finiamo
    2. voi finiate
    3. loro finiscano

UWAGA!!!

  • czasowniki I i II koniugacji posiadają te same końcówki,
  • w 1 i 2 os. l. mn. czasowniki wszystkich koniugacji posiadają te same formy,
  • przed czasownikami nie pomijamy zaimków osobowych, ponieważ identyczność form uniemożliwia sprecyzowanie sensu zdania,
  • czasowniki zwrotne odmieniają się wraz z zaimkami zwrotnymi,
  • formy congiuntivo presente posiadają identyczne osobliwości do tych, występujących w koniugacjach presente indicativo, (np. reguły dotyczące czasowników zakończonych na -care-gare-ciare-giare-iare, itd.).

Biorąc pod uwagę czasowniki nieregularne, warto zauważyć różnicę między formami tych czasowników w trybie congiuntivo presente. Czasownik andare (iść, chodzić, jeździć) odmienia się według następującego modelu:

ANDARE (iść, chodzić, jechać)

    Liczba pojedyncza
    1. io vada  
    2. tu vada         
    3. lui, lei vada   
    Liczba mnoga
    1. noi andiamo
    2. voi andiate
    3. loro vadano

Podobne zasady kierują tworzeniem form trybu congiuntivo presente od czasowników: bere (io, tu, lui beva), dire (dica), fare (faccia) , potere (possa), tenere (tenga), uscire(esca), venire (venga), volere (voglia).

Oprócz wspomnianych istnieją jeszcze formy czasownikowe, które są całkowicie nieregularne, tak jak formy czasowników: avere (io, tu, lui abbia), dare (dia), dovere(debba), essere (sia), sapere (sappia), stare (stia).

Odmiana na przykładzie czasownika avere (mieć):

AVERE (mieć)

    Liczba pojedyncza
    1. io abbia         
    2. tu abbia             
    3.lui, lei abbia   
    Liczba mnoga
    1. noi abbiamo
    2. voi abbiate
    3. loro abbiano

Przykłady:

    Sia ottimista!
    Bądź optymistą!
    Dio Vi benedica!
    Niech Bóg wam pobłogosławi!
    Che sia fuori casa?
    Czyżby był poza domem?

    Viva l'Italia!
    Niech żyją Włochy!

    Pensate che io sia bella?
    Myślicie, że jestem ładna?

    Penso che il treno arrivi alle 10.
    Myślę że pociąg przyjedzie o 10.

    Spero che tu venga alla nostra festa.
    Man nadzieję że przyjdziesz na naszą imprezę.

    Studio l'italiano affinché io possa nel futuro studiare all'università di Bologna.
    Uczę się włoskiego, żeby w przyszłości studiować na uniwersytecie w Bolonii.

    Devo comprare tutte le cose, prima che io parta per Londra.
    Muszę kupić wszystkie rzeczy zanim wyjadę do Londynu.

    Questo anno passeremo le vacanze in Spagna a condizione che tu abbia le buone note.
    W tym roku spędzimy wakacje w Hiszpani, pod warunkiem, że będziesz miał dobre oceny.