CZASOWNIKI NIEREGULARNE - czas Presente Indicativo - GRAMATYKA JĘZYKA WŁOSKIEGO

Znamy juz trzy regularne koniugacje czasownika. Niestety, w czasie teraźniejszym wiele czasowników jest nieregularnych, czyli każdy ma własną, niepowtarzalną odmianę i każdej z tych odmian z osobna musimy się nauczyć.

Dla ułatwienia podzielimy najważniejsze czasowniki nieregularne na grupy:

1) Jako pierwszy - jedyny w swoim rodzaju czasownik być:

	essere	być
io	sono	ja jestem
tu	sei	ty jesteś
lui/lei	é	on/ona jest
noi	siamo	my jesteśmy
voi	siete	wy jesteście
loro	sono	oni/one są

2) Czasowniki nieregularne pierwszej koniugacji mają nieregularną tylko drugą osobę liczby pojedynczej (zamiast końcówki -i końcówka -ai):

	dare - dawać	stare - miewać się, przebywać
io	do	sto
tu	dai	stai
lui/lei	dà	sta
noi	diamo	stiamo
voi	date	state
loro	danno	stanno

3) W przypadku kolejnej grupy czasowników wystarczy pamiętać jak brzmiały po łacinie, by móc je odmienić:

polski	włoski	łacina
pić	bere	bevere
mówić	dire	dicere
tłumaczyć	tradurre	traducere

	bere - pić	dire - mówić	tradurre - tłumaczyć
io	bevo	dico	traduco
tu	bevi	dici	traduci
lui/lei	beve	dice	traduce
noi	beviamo	diciamo	traduciamo
voi	bevete	dite	traducete
loro	bevono	dicono	traducono

Uwaga na drugą osobę liczby mnogiej czasownika dire.

4) Cechą następnej grupy czasowników są regularne (lub prawie regularne:-) pierwsze dwie osoby liczby mnogiej:

avere	mieć
andare	iść, jechać
uscire	wychodzić
sedere	siedzieć
sapere	wiedzieć
morire	umierać

	avere - mieć	andare - iść, jechać	uscire - wychodzić
io	ho	vado	esco
tu	hai	vai	esci
lui/lei	ha	va	esce
noi	abbiamo	andiamo	usciamo
voi	avete	andate	uscite
loro	hanno	vanno	escono

	sedere - siedzieć	sapere - wiedzieć	morire - umierać
io	siedo	so	muoio
tu	siedi	sai	muori
lui/lei	siede	sa	muore
noi	sediamo	sappiamo	moriamo
voi	sedete	sapete	morite
loro	siedono	sanno	muoiono

Uwaga na pierwszą osobę liczby mnogiej czasownika avere.

5) Następujące czasowniki mają nieregularne pierwszą osobę liczby pojedynczej i trzecią liczby mnogiej:

venire	przychodzić, pochodzić
salire	wchodzić
rimanere	pozostawać
scegliere	wybierać
tenere	trzymać
spegnere	wyłączać
raccogliere	zbierać
trarre	ciągnąć
porre	kłaść

	venire - przychodzić, pochodzić	salire - wchodzić	rimanere - pozostawać
io	vengo	salgo	rimango
tu	vieni	sali	rimani
lui/lei	viene	sale	rimane
noi	veniamo	saliamo	rimaniamo
voi	venite	salite	rimanete
loro	vengono	salgono	rimangono

	scegliere - wybierać	tenere - trzymać	spegnere - wyłączać
io	scelgo	tengo	spengo
tu	scegli	tieni	spegni
lui/lei	sceglie	tiene	spegne
noi	scegliamo	teniamo	spegniamo
voi	scegliete	tenete	spegnete
loro	scelgono	tengono	spengono

	raccogliere - zbierać	trarre - ciągnąć	porre - kłaść
io	raccolgo	traggo	pongo
tu	raccogli	trai	poni
lui/lei	raccoglie	trae	pone
noi	raccogliamo	traiamo	poniamo
voi	raccogliete	traete	ponete
loro	raccolgono	traggono	pongono

Uwaga na drugą i trzecią osobę liczby pojedynczej czasowników venire i tenere oraz na bezokoliczniki trarre i porre.

6) Ostatnia grupa, to już niestety zupełnie nieregularności:

fare	robić
potere	móc
dovere	musieć
volere	chcieć

	fare - robić	potere - móc	dovere - musieć	volere - chcieć
io	faccio	posso	devo	voglio
tu	fai	puoi	devi	vuoi
lui/lei	fa	può	deve	vuole
noi	facciamo	possiamo	dobbiamo	vogliamo
voi	fate	potete	dovete	volete
loro	fanno	possono	devono	vogliono

Na pocieszenie po tej sporej dawce nauki na pamięć mogę dodać, że podobnie do wyżej wypisanych czasowników podstawowych odmieniają się inne - pochodne np.:

czasownik podstawowy		czasownik pochodny
venire	przychodzić	svenire	mdleć
tradurre	tłumaczyć	condurre	prowadzić
uscire	wychodzić	riuscire	powieść się