Submitted by admin on Thu, 06/06/2013 - 21:11.
Tryb congiuntivo presente jest trybem łączącym czasu teraźniejszego. Jego formy występują w zdaniach, które zaczynają się od "che" wyrażających pragnienie/życzenie, żądanie/apel lub wątpliwość, np.:
Che Dio vi benedica! - Niech Bóg wam błogosławi! |
Oprócz zdań głównych, tryb congiuntivo presente występuje ponadto w zdaniach podrzędnych, po określonych spójnikach, takich jak:
affinchè, benchè, purchè, a condizione che, a meno che, prima che, sebbene, senza che, di modo che |
np.:
Ti aiuto a condizione che sappia dei tuoi progressi.
(Pomogę ci pod warunkiem, że będę wiedział o twoich postępach.) |
Andiamocene prima che sia troppo tardi!
(Chodźmy stąd, zanim będzie za późno!) |
Apri la porta adagio di modo che nesssuno ti senta.
(Otwórz drzwi powoli, tak aby nikt cię nie słyszał.) |
Jeśli zdanie ze spójnikiem di modo che ma - tak jak powyżej - formę życzenia, używamy trybu łączącego. W pozostałych sytuacjach występuje tryb oznajmujący indicativo presente, np.:
Sono arrivato alla festa in ritardo di modo che tutti mi guardano.
(Przybyłem na uroczystość spóźniony, tak więc wszyscy na mnie patrzą.) |
Tryb congiuntivo presente występuje także po spójniku che w połączeniu z takimi czasownikami, które wyrażają pragnienie, apel, nadzieję, oczekiwanie. Wśród wspomnianych czasowników znajdują się:
aspettare, augurarsi, desiderare, permettere, preferire, sperare, non vedere l'ora, volere, |
np.:
Spero che tutto vada bene.
(Mam nadzieję, że wszystko pójdzie dobrze.) |
Preferisco che Maria non esca di casa a quest'ora.
(Wolę, żeby Maria nie wychodziła z domu o tej porze.) |
Trybu łączącego czasu teraźniejszego używamy także po spójniku che, w połączeniu z czasownikami i zwrotami, które wyrażają przekonanie, opinię, osąd, wiarę, względnie - przypuszczenie. Są to czasowniki typu:
avere l'impressione, capire, credere, essere dell'opinione/del parere, immaginare, pensare, pare/sembra a qu, trovare, ritenere, supporre, |
np.:
Credo che sia meglio aiutarlo.
(Sądzę, że lepiej byłoby mu pomóc.) |
Capisco che loro siano amici di lunga data.
(Rozumiem, że oni od dawna są przyjaciółmi.) |
Co więcej, wyrażamy w trybie łączącym congiuntivo presente wątpliwość, brak przekonania, niepewność. Spójniki che lub se poprzedzają w tym wypadku czasowniki takie jak:
non credere, non pensare, non sapere, non essere sicuro, dubitare, |
np.:
Non credo che la loro macchina sia nuova.
(Nie sądzę, żeby ich samochód był nowy.) |
Non so se Marco abbia un'esperienza.
(Nie wiem czy Marco ma jakieś doświadczenie.) |
UWAGA!!!
W przypadku, gdy wyrażamy pewność za pomocą czasowników i zwrotów czasownikowych, na przykład takich jak: sapere, essere sicuro, essere certo, essere convinto,
używamy trybu oznajmującego, np.:
Sono convinto che Anna sa bene l'italiano.
(Jestem przekonany, że Anna dobrze zna włoski.) |
Tryb oznajmujący stosujemy również kiedy chcemy kogoś o czymś zapewnić lub coś potwierdzić, np.:
Il dottor Rossi ha detto che Roberto è bravo.
(Doktor Rossi powiedział, że Roberto jest zdolny.) |
Jednakże po spójniku che, ale w związku z czasownikiem lub wyrażeniem czasownikowym, które odzwierciedla sferę uczuć, należy już użyć trybu łączącego congiuntivo presente. Do wskazanej grupy czasowników należą między innymi:
essere contento/felice/sorpreso/triste, non sopportare, avere paura, dispiacere a qu, far piacere a qu, non importare a qu, |
np.:
Ho paura che fra qualche minuto venga il mio papà.
(Boję się, że za parę minut przyjdzie mój tata.) |
Sono contento che tu non sia malato.
(Jestem zadowolony, że nie jesteś chory.) |
Tryb congiuntivo presente używany jest także po czasownikach i bezosobowych wyrażeniach, które wprowadzają zdanie poboczne przy użyciu spójnika che.
Wśród tych wyrażeń:
basta che, è assunto che, bisogna che, è bene che, è meglio che, è bello che, è incredibile che, è (in)giusto che, è (im)possibile che, è necessario che, pare che, (è un) peccato che, può darsi che, sembra che, è strano che, è una vergogna che, |
np.:
Peccato che non riesca a dormire per tutta la notte.
(Szkoda, że nie umiał spać przez całą noc.) |
Sembra che Michele voglia prevenire una causa di separazione.
(Wydaje się, że Michele chce wnieść sprawę o separację.) |
UWAGA!!!
Jeżeli czasowniki i zwroty czasownikowe wyrażają pewność, jasność, tak jak:
è certo che, è evidente che, è sicuro che, si sa che, è vero che, è chiaro che, |
to zdanie podrzędne jest w trybie indicativo
np.:
E' vero che lui non ha ragione.
(To prawda, że on nie ma racji.) |
E' sicuro che oggi è sabato.
(To pewne, że dziś jest sobota.) |
Ponadto tryb łączący congiuntivo presente występuje:
- w zdaniach względnych zawierających wyrażenia, jak: nessuno, niente, l'unico, l'ultimo, il solo, np.:
Non c'è nessun libro che gli piaccia.
(Nie ma żadnej książki, która mu się podoba.) |
- w wyrażeniach generalizujących, jak: chiunque, qualunque/qualsiasi, dovunque, comunque, np.:
Sfiderò chiunque osi dire il contrario.
(Stawię czoła, ktokolwiek ośmieli się powiedzieć inaczej.) |
UWAGA!!!
Jeśli zdanie główne i zdania poboczne mają tożsame podmioty, wtedy zastępujemy zdanie z konstrukcją congiuntivo presente tak zwaną konstrukcją bezokolicznikową, np:
Sono felice di essere qui con te.
(Jestem zadowolony z bycia tutaj z tobą.) |
Sono felice che tu sia qui con me.
(Jestem szczęśliwy, że jesteś tutaj ze mną.) |
|
Congiuntivo presente - końcówki czasowników |
I koniugacja |
II koniugacja |
III koniugacja
typ A |
III koniugacja
typ B |
io |
-i |
-a |
-a |
-isca |
tu |
-i |
-a |
-a |
-isca |
lui/lei |
-i |
-a |
-a |
-isca |
noi |
-iamo |
-iamo |
-iamo |
-iamo |
voi |
-iate |
-iate |
-iate |
-iate |
loro |
-ino |
-ano |
-ano |
-iscano |
I koniugacja - przykład
czasownik cantare - śpiewać
Liczba pojedyncza
1. io canti
2. tu canti
3. lui, lei canti |
Liczba mnoga
1. noi cantiamo
2. voi cantiate
3. loro cantino |
II koniugacja - przykład
czasownik credere - wierzyć
Liczba pojedyncza
1. io creda
2. tu creda
3. lui, lei creda |
Liczba mnoga
1. noi crediamo
2. voi crediate
3. loro credano |
III koniugacja typ A - przykład
czasownik aprire - otwierać
Liczba pojedyncza
1. io apra
2. tu apra
3. lui, lei apra |
Liczba mnoga
1. noi apriamo
2. voi apriate
3. loro aprano |
III koniugacja typ B - przykład
czasownik finire - kończyć
Liczba pojedyncza
1. io finisca
2. tu finisca
3. lui, lei finisca |
Liczba mnoga
1. noi finiamo
2. voi finiate
3. loro finiscano |
UWAGA!!!
- czasowniki I i II koniugacji posiadają te same końcówki,
- w 1 i 2 os. l. mn. czasowniki wszystkich koniugacji posiadają te same formy,
- przed czasownikami nie pomijamy zaimków osobowych, ponieważ identyczność form uniemożliwia sprecyzowanie sensu zdania,
- czasowniki zwrotne odmieniają się wraz z zaimkami zwrotnymi,
- formy congiuntivo presente posiadają identyczne osobliwości do tych, występujących w koniugacjach presente indicativo, (np. reguły dotyczące czasowników zakończonych na -care, -gare, -ciare, -giare, -iare, itd.).
Biorąc pod uwagę czasowniki nieregularne, warto zauważyć różnicę między formami tych czasowników w trybie congiuntivo presente. Czasownik andare (iść, chodzić, jeździć) odmienia się według następującego modelu:
ANDARE (iść, chodzić, jechać)
Liczba pojedyncza
1. io vada
2.
tu vada
3.
lui, lei vada |
Liczba mnoga
1. noi andiamo
2. voi andiate
3. loro vadano |
Podobne zasady kierują tworzeniem form trybu congiuntivo presente od czasowników: bere (io, tu, lui beva), dire (dica), fare (faccia) , potere (possa), tenere (tenga), uscire(esca), venire (venga), volere (voglia).
Oprócz wspomnianych istnieją jeszcze formy czasownikowe, które są całkowicie nieregularne, tak jak formy czasowników: avere (io, tu, lui abbia), dare (dia), dovere(debba), essere (sia), sapere (sappia), stare (stia).
Odmiana na przykładzie czasownika avere (mieć):
AVERE (mieć)
Liczba pojedyncza
1.
io abbia
2.
tu abbia
3.lui, lei abbia |
Liczba mnoga
1. noi abbiamo
2. voi abbiate
3. loro abbiano |
Przykłady:
Sia ottimista!
Bądź optymistą! |
Dio Vi benedica!
Niech Bóg wam pobłogosławi! |
Che sia fuori casa?
Czyżby był poza domem? |
Viva l'Italia!
Niech żyją Włochy! |
Pensate che io sia bella?
Myślicie, że jestem ładna? |
Penso che il treno arrivi alle 10.
Myślę że pociąg przyjedzie o 10. |
Spero che tu venga alla nostra festa.
Man nadzieję że przyjdziesz na naszą imprezę. |
Studio l'italiano affinché io possa nel futuro studiare all'università di Bologna.
Uczę się włoskiego, żeby w przyszłości studiować na uniwersytecie w Bolonii. |
Devo comprare tutte le cose, prima che io parta per Londra.
Muszę kupić wszystkie rzeczy zanim wyjadę do Londynu. |
Questo anno passeremo le vacanze in Spagna a condizione che tu abbia le buone note.
W tym roku spędzimy wakacje w Hiszpani, pod warunkiem, że będziesz miał dobre oceny. |